Galdrar birtunnar

Véronique Legros hefur búið hér á landi s.l. 16 ár og er þetta fjórða sýning hennar á Íslandi. Á fyrstu sýningunni, í Deiglunni á Listasumri 2001, sýndi hún stórar brúntóna ljósmyndir, annars vegar af náttúru Íslands í óbyggðum og hinsvegar borgarlandslagi Tokyo í morgunskímunni; falleg og áhugaverð sýning sem bætti nýjum þætti við myndlistarflóru Eyjarfjarðar. Hún tók þátt í samsýningu erlendra listamanna, búsettra í Eyjafirði, í Ketilhúsinu 2009, þar sem verk ólíkra listamanna mynduðu eftirminnilega heild. Þegar hún sýndi, nokkrum árum seinna, í Verksmiðjunni á Hjalteyri, varpaði hún myndum af fuglum í yfirstærð á veggi og spilaði hljóð þeirra undir. Á sýningunni sem nú stendur yfir í Ketilhúsinu hefur Véronique skipt fuglahljóðunum út fyrir flugnasuð sem vissulega reynir á þol áhorfandans en gefur sýningunni dýpt, jarðtengingu og líf.

Galdrar birtunnar

Á sýningunni Landiða ? Fata morgana er eins og að báðar fyrri einkasýningar Véronique gangi í endurnýjun lífdaga með útvíkkuðu þema, birtunni og göldrum hennar. Hún notar ýmsar tæknibrellur og tæknimöguleika þar sem birtan og blekkingin (skynvillan) bregða á leik. Véronique talar um að hún hafi áhuga á að notfæra sér sjónræna veikleika tækninnar. Sýningin fjallar mikið um að horfa á hluti, skynja, tengja og melta náttúruna, umhverfið. Að sjá það sem kannski er ekkert en er samt eitthvað, allt eftir viðhorfi áhorfandans. Þessi sýning  krefst þess að menn setji sig inn í hugmyndina að baki verkinu, sem skilgreind er að nokkru leyti í sýningarskrá. Áhorfandinn þarf að gefa sér tíma til að horfa vel og svo að lokum að tengja saman, það sem upplifað er, það sem maður sér á sýningunni. Í sýningaskrá Sjónlistarmiðstöðvarinnar 2014 segir á bls. 35 ?Undirstaða og leiðarstef sýningarinnar er hugtakið mirage (tíbrá), sem gefur til kynna skynvillu eða blekkingu?.

Að horfa og að sjá

Í sal Ketilhússins er hátt til lofts og nýtir Véronique það vel við gerð turnsins eða skúlptúrsins sem hún hefur staðsett þar. Á honum eru gægjugöt og er tréstólum raðað allt í kring, einum við hvert gat. Þetta er þátttökulist því stellingar áhorfandans þegar hann horfir í gegnum götin spila stóra rullu og hrífa augljóslega listakonuna, en allir sem hafa fengist við módelteikningu vita hversu heillandi mannslíkaminn er í sínum margvíslegu stellingum. Hvað menn sjá í gegnum götin fer síðan eftir hugmyndaflugi áhorfandans. Það sem Véronique er fyrst og fremst að fjalla um á þessari sýningu er að horfa og að sjá.  Hvað við sjáum ákvarðast af því hvernig við horfum og horfi menn yfirborðslega sjá þeir kannski ekki mikið. Á sýningunni eru líka stórar landlagsmyndir, af sænsku landslagi, fjöllum sem geta verið hvar sem er í heiminum, við þekkjum þau sem íslensk en kannski sjá aðrir þau sem tilheyrandi sínu eigin umhverfi. Myndirnar eru teknar á gamla filmuvél, tvisvar tekið ofan í sömu myndina, sem gefur þeim dularfullan og óræðan blæ. Myndirnar eru á ljósritum sem límd eru á veggina og líkjast, í fljótu bragði, grófum blýants- eða kolateikningum. Tilfinningin í verkunum vekur minningu um einhver verk Georgs Guðna, þó að samtímis séu þau ólík eiga þau sameiginlega næmnina gagnvart landslaginu og birtunni. Hluti ljósmyndarinnar í stóra salnum er einnig sýndur á myndskjá sem liggur á gólfinu framan við hana. Saman eru þau óræð og áhrifarík og hljóðið í verkinu eykur á dulúð þess og í raun allrar sýningarinnar. Véronique varpar þremur myndum á veggi og nýtir þar tæknina á nokkuð óvenjulegan hátt.

Horft beint í sólina

Á einni myndinni er horft beint í sólina, sem allir vita að er í raun hættulegt sjóninni og stranglega bannað. Á hinum tveimur vinnur hún með tíbrána eða ljósbrotin sem myndast við þær aðstæður og býr til regnbogalitað prisma eða geislabaug. Á ensku er þetta fyrirbæri kallað Glory eða Circle of Ullao. Á landslagsmyndinni sem varpað er upp hefur Véronique teiknað með ösku Eyjafjallajökuls og reynt að ná burtu hluta prismans en þó læðist það í blátónum meðfram jöðrum og línum og ýtir undir sjónræn áhrif verksins; gefur tilfinningu fyrir einhverskonar Fata morgana. Annar myndvarpinn á svölunum lýsir beint upp í loftið og kallast það verk á við sólarverkið niðri. Kosturinn við svalirnar í Ketilhúsinu er að þaðan er hægt að skoða sýningar frá öðru sjónarhorni.

Eitt verkið á sýningunni eru tveir skjáir sem mynda 90 gráðu horn og sýna mynd af vegi og vegstikum; á keyrslu í myrkri og snjó. Þarna er fjallað um sjónsviðið því allir sem keyrt hafa við slíkar aðstæður vita hversu erfitt það getur verið. Véronique, Gústav Geir Bollason og Sigurður Árni Sigurðsson stunduðu nám í sama listaskóla í París og nota öll ljósið og áhrif þess á hátt sem hefur algera sérstöðu í myndlist á Íslandi, en löng hefð er fyrir í Frakklandi. List impressionistanna byggði á andartakinu og birtunni í því. Véronique segist hafa mikinn áhuga á ljósinu og því hafi hún valið að vinna með ljósmyndir.

Hentar öllum skólastigum

Þessi sýning  hentar mjög vel til safnkennslu fyrir öll skólastig þar sem hægt er að nálgast hana á svo mismunandi hátt, allt eftir þroskastigi hvers og eins. Börn eru svo opin, forvitin og klár. Þau eru forvitin um heiminn og hvernig hann er gerður, bæði sólin (birtan) og jörðin (landið). Ég hvet því alla kennara, ekki einungis myndmenntakennara, til að gefa nemendum sínum tækifæri til að skoða þessa sýningu.

Guðrún Pálína Guðmundsdóttir, fræðslufulltrúi.

Véronique Legros, Landiða ? Fata morgana, stendur yfir í Ketilhúsinu til 2. nóvember og er opin alla daga nema mánudaga kl. 12-17. Aðgangur er ókeypis. Leiðsagnir á sýningar Ketilhússins og Listasafnsins á Akureyri eru alla fimmtudaga kl. 12.15.